Adalar'da ulaşımın geleceği konusunda endişeliyiz! Adalı Dergisi tarafından 14 Şubat Pazar günü saat 14:00’de YouTube kanalında canlı olarak yayınlanan Adalar’da Ulaşımın Geleceği başlıklı İBB Ulaşım Daire Başkanı Utku Cihan’ın katıldığı konuşmayı izledik. Bu konuşmanın tarafımızda büyük bir hayal kırıklığı yarattığını ifade etmek isteriz.
Utku Cihan’ın bu konuşmasından Adalar’la ilgili ulaşımla ilgili planlama kararlarının bürokratlar tarafından alındığını, çalışmaların kendileri tarafından yapıldığını ve hiçbir bağımsız kuruluşun ve kişinin katılımının olmadığını anlamış olduk.
Utku Cihan’ın “İBB koordinasyon bürosunu ziyaret edebilir, oradan bilgi alabilirsiniz” şeklinde ifade ettiği katılım şeklini yeterli bulmuyoruz. Koordinasyon bürosu ya da yerel planlama ofisi, DMAG’ın yıllardır önerdiği bir yapıydı ama ifade edildiği gibi değil, başka bir şekilde, katılımcı bir şekilde yapılanması gerektiğini belirtmiştik.
İBB’nin yeni yönetiminin katılımcı planlama vaadine, yalnızca bürokrasinin yönetimindeki bu hiyerarşik modelde organlaşan yapının ters düştüğünü görüyoruz. Konuşmasından katılımın bir halkla ilişkiler faaliyeti olarak görüldüğünü anlıyoruz ve bunu kabul etmiyoruz.
Dünya Mirası Adalar Girişimi (DMAG) olarak katılım sürecini yapılandırmak için aşağıdaki beş ilkenin gözetilmesini talep ediyoruz:
1. Yerel Planlama Ofisinin yönlendirici organında yalnızca atanmış değil, sivil toplumun temsilcileri de yer almalıdır.
2. Meslek odalarının, profesyonellerin örgütlerinin ilkelerin gözetilmesi için çerçevelendirme aşamasında, yönlendirici organda yer almalarını talep ediyoruz. Çünkü meslek kuruluşlarının işlevleri kamu ile ilişkileri ve bunun ilkelerini düzenlemektir.
3. STK’ların yalnızca görüş belirtmeleri de katılım için yeterli değildir. Bağımsız kuruluşlar sürece ortak olmalıdır. Yönlendirici organda örgütler, meslek kuruluşları, enstitüler, v.s. yer almalıdır. Çerçevelendirme, yönlendirme bu organ tarafından ortaklaşa gerçekleştirilmelidir.
4. Katılımın her kademesinde karar vericiler, yönlendiriciler ile temsilciler ayrışmamalıdır. Yoksa temas tek yönlü olur. Çerçevelendirme, içeriklendirme, uygulama aşamasında yönetim organlaşmasında kamu, sivil toplum, profesyonellerin temsilcileri (gerektiğinde değişse de) tanımlı olmalıdır.
5. Yerel halkın ve STK'ların temsilcilerini belirlemek için açık bir yöntem belirlenmelidir. B.M., UNESCO ve A.B. şehir planlama ve katılım deneyimlerinde dikey ilişkilere yol açmamak, şeffaflık ve ilişkilerin düzenlenmesi için sorumluluğun kendilerine bırakılması ve kamu ile ilişkilerini kendilerinin düzenlemesi temel bir prensiptir. Bu yapılmadığı takdirde sivil toplum ve yerel aktörler patronaj altına alınabilmekte, çıkar amaçlı kuruluşlar sivil toplum alanında söz sahibi olabilmekte, kamu imkanları ve kaynakları imtiyaz ilişkileri ile kullandırılmaktadır. Bu sorunu çözmek için yaklaşık beş yıl önce Adalar Meclisi için bir kolaylaştırıcı inisiyatif oluşturulmuştur. Yerel meclislerin de kolaylaştırıcılığı bu kapsamda ele alınabilir. Adalar Meclisi ve Ada Meclisler bu temsilcileri belirleyebilir. Ayrıca kamu işlevlerinin katılıma ve bağımsız kapasitelere açılması için benzer bir adım atılmalıdır.
Bu temsilciler yönetim organında yer almalıdır, yönetim bu yapıları ayrı değil, birlikte muhatap almalıdır.
Dünya Mirası Adalar Girişimi
Dünya Mirası Adalar, Adalar'ın UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alınmasını hedefleyen bağımsız bir sivil girişim olarak, her türlü planlama ve projelendirme süreçlerinin Türkiye'nin imzalamış olduğu uluslararası sözleşmelere, evrensel olarak yürürlüğe konmuş normlara ve yasalara uygun olarak gerçekleştirilmesini amaçlamaktadır. Adalar'ın korunabilmesi ve yaşatılabilmesi için bu adaylık sürecinde hazırlanacak Yönetim Planı ve organlaşmasını, çok yönlü ilişkiler, bağlar kurulmasını sağlayan kurumları ve kişileri harekete geçirecek, bağımsız yaratıcı kapasitelerin oluşturulmasını sağlayacak bir fırsat olarak görüyoruz. Bu nedenle bu adaylık sürecinin diğer UNESCO Dünya Miras Listesi içinde yer alan ve aday olan bölgeler için de bir deneyim oluşturabileceğini düşünüyoruz.